مصاحبه با استاد عباس ولیزاده
- توضیحات
- دسته: مصاحبه ها
- منتشر شده در 31 ارديبهشت 1396
- نوشته شده توسط پایگاه هنری نقطه الف
به گزارش «نقطه الف» استاد عباس ولیزاده، خوشنویس و کاتب قرآن متولد ۱۳۴۴ در تهران است که بیش از ۳۰ سال است که به کتابت قرآن کریم، کتب ادبی و مذهبی اشتغال دارد.
او در اصل با برادر دوقلویش رضا ولیزاده که او نیز خوشنویس و کاتب قرآن است از مفاخر هنری منطقه ۱۷ تهران به شمار می‌روند که از جمله افتخارات او می‌توان به کسب رتبه کاتب ممتاز قرآن کریم از سوی مرکز طبع و نشر قرآن کریم در سال ۹۳، کسب رتبه‌های برتر مسابقات خوشنویسی در جشنواره‌های مختلف ملی و استانی طی سال های ۶۸ تاکنون، کتابت۸ جلد قرآن کریم به خط نسخ ایرانی و کتابت ۱۳۰ جلد کتاب از قبیل کلیات مفاتیح‌الجنان، منتخب مفاتیح‌الجنان، ادعیه، دیوان حافظ، بوستان سعدی، گلستان و . . . اشاره کرد.
با او در زمینه خوشنویسی قرآن و مشکل و موانع بر سر راه این هنر و همچنین آمال و آرزوهایش گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
ـ جایگاه خوشنویسی و کتابت قرآن در فعالیت‌های قرآنی جاری کشور در چه مرتبه‌ای قرار دارد؟
کتابت و خوشنویسی قرآن یک پیشه و یک شغل محسوب می‌شود حداقل برای من و سایر دوستان همکار که سالیان سال در این زمینه در حال فعالیت هستند این یک موقعیت اجتماعی و یک موقعیت معنوی است؛ از این نظر خیلی جایگاه خوبی را شاهد هستیم و همواره مورد تشویق مسئولان فرهنگی نیز قرار می‌گیریم، در جریان برپایی نمایشگاه‌های مختلف که آثار در آن به نمایش گذاشته می‌شود از آنچه که در معرض دید مخاطبان هنردوست قرار می‌گیرد مورد تعریف و تمجید واقع می‌شویم اما باید به یک حقیقت تلخ اشاره کنم که در عوض هیچ حمایت مالی و اقتصادی برای تداوم این سیر و شکوفایی و رونق آن از ما و فعالیت که جانانه در حال انجام هستیم صورت نمی‌گیرد. به هر حال ما به این حرفه به عنوان یک شغل از ابتدا تاکنون نگاه کرده‌ایم که ساعات زیادی از روز ما را صرف خود می‌کند؛ لذا توقع داریم که به واسطه پرداختن به این شغل امور زندگی و مخارج آن بچرخد و ما تقریباً بدون دغدغه و مشکلی به خدمت در وادی هنر قرآنی مشغول باشیم.
ـ دلیل این عدم حمایت‌ها را در چه می‌دانید؟
پیشرفت فناوری در زمینه امور چاپ و نشر و اینکه یکبار قرآنی به توصیه و سفارش یک ناشر نوشته می‌شود و بعد براساس آن چندین و چند بار قرآن در شمارگان بالا به چاپ و نشر می‌رسد موجب شده است که دیگر کمتر ناشری در زمینه کتابت قرآن سرمایه‌گذاری کند چرا که به واسطه همین روند قادر است نیاز بازار را برآورده سازد.
دیگر مسئله در این مورد اشباع شدن بازار عرضه و تقاضاست که حتی مرکز طبع و نشر و سازمان دارالقرآن نیز به سبب جوابگویی به نیاز جامعه به همان نسخ کتابت شده‌ای که پیشتر در اختیار دارد اکتفا کرده و براساس آن برای برآورده شدن نیاز بازار اقدام می‌کند و با چنین رویه‌ای خود را معطل پروسه زمانبر کتابت مجدد قرآن که در خوش‌بینانه‌ترین شکل چیزی حدود دو سال وقت صرف آن می‌شود نمی‌کند و در زمان کوتاهی با تصحیح ایرادات احتمالی مکتوبات قبلی به چاپ آثار قدیمی مبادرت می‌ورزد.
روزگاری پیش از این سفارشات بسیار زیاد بود؛ من خود تاکنون ۸ بار قرآن را به شکل کامل کتابت کرده‌ام، ۱۲ بار منتخب مفاتیج‌الجنان را نوشته‌ام و چند بار هم علاوه بر کتابت کلیات مفاتیح‌الجنان، کتاب دیوان اشعار شاعران گرانمایه ایران را خوشنویسی کرده‌ام اما اکنون چند سالی است که دیگر کار در این حوزه بسیار کم شده است، مسئولان باید توجه به این مهم داشته باشند که من و امثال من از این راه در حال ارتزاق هستیم و لذا مشکلات مالی و اقتصادی که گریبانگیرمان می‌شود گاه ما را دلسرد و ناامید می‌کند و چنین تصور میکنیم با وجود آنکه در راه مقدسی قدم گذاشته‌ایم اما عمرمان را تلف کرده و اکنون مغبون هستیم.
ـ پس با این تفاصیل چه چیزی موجب می شود که همچنان به کار و امر کتابت قرآن مشغول باشید؟
عشق، تنها عشق به قرآن و اهل بیت(ع) که تصور می‌کنم پس از ۳۰ سال کار طاقت‌فرسا که قطعاً سلامتی جسمی ما را به مخاطره می‌اندازد اما همچنان برکت و مواهب این کار را در زندگی و امور روزمره شاهد و ناظر هستم. کار با قرآن چنان نیرو و توانی به من می‌دهد که با وجود همه بی‌مهری‌ها و کم‌توجهی‌ها از سوی مسئولان فرهنگی امید به ادامه این راه مقدس را برای من فزونی می‌بخشد.
ـ چه توقعی از مسئولان امر و نهادهای دولتی متولی امور قرآنی دارید؟
فقط حمایت؛ این حمایت و ارج نهادن به تلاش من و سایر همکارانم است که قادر خواهد بود علاوه بر استمرار این راه متعالی، من و سایرین انگیزه‌ای نیز داشته باشیم که با تربیت شاگردان و انتقال تجارب هنری خود به آنها آینده این هنر را تضمین کنیم. تصور نمی‌کنم کار سختی باشد چرا که خوشنویسانی که به شکل حرفه‌ای برای پدیدآوری قرآن‌های نفیس و فاخر در حال فعالیت هستند اکنون از تعداد انگشتان دست نیز تجاوز نمی‌کنند؛ پس تصور نمی‌کنم حمایت از این افراد به عنوان هسته اصلی کاتبان قرآن که تجاربشان می‌تواند مفید واقع شود موجب ایجاد مشکلی شود.
ما از نظر توان فنی و اشراف به اسلوب و شگردهای هنری در شیوه خطاطی و خوشنویسی از بسیاری از کشورهای اسلامی مدعی چیزی کم نداریم، نسخ ایرانی برگرفته از شیوه نگارش احمد نی‌ریزی از چنان قابلیتی برخوردار است که می‌تواند جایگزین خط عثمان‌طه باشد؛ توانی که در نزد خوشنویسان ایرانی سراغ دارم قادر است که کاری به انجام برساند که ما زین پس شاهد فراگیر شدن قرآن به نسخ ایرانی به جای نسخ عربی در کشور باشیم که به نظر می‌رسد این مسئله فقط به عزم و اراده مسئولان بازمی‌گردد.
ـ بزرگترین آرزویی که دارید چیست؟
تصور می‌کنم در جواب به پرسش قبل تلویحاً به آن اشاره کرده باشم. بزرگترین آرزوی من در زمینه هنر قرآنی، کتابت قرآنی است که بتوان از آن تعبیر به قرآن ملی کنیم. متأسفانه پس از گذشت نزدیک به ۴ دهه از پیروزی انقلاب اسلامی فکری در زمینه نگارش این قرآن برپایه نسخ ایرانی که نی‌ریزی واضع آن است صورت نگرفته است که این در شأن نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و زیربنای فرهنگی آن که بر پایه قرآن و عترت استوار است نیست.
ما قادر هستیم که به این مهم دست پیدا کنیم تا برای آیندگان از خود اثری جاویدان همچون آثار قرآنی دوران صفویه و قاجار برجای بگذاریم، چرا باید همچنان در قرن معاصر به قرآن موسوم به آریامهری که در دوران پهلوی به تبعیت از شیوه نسخ ایرانی کتابت شد اکتفا و رجوع کنیم؟ اگر یک بازشناسی از همه فعالان این عرصه به وجود آید آن زمان است که خواهید دید این توان فنی و هنری قادر است از خود اثری فاخر در زمینه کتابت قرآن به منظور فخر آیندگان از دوره فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برجای بگذارد.
ـ در پایان نظرتان را در مورد تولید قرآن‌های مطلا که با صرف هزینه‌های گزاف صورت می‌گیرد و به باور برخی تجمل‌گرایی را در عرصه هنر قرآنی باب کرده است بفرمایید؟
من با این مسئله مشکلی ندارم چرا که شاهد تولید این آثار به شکل معدود هستیم که در راستای آن هنرمندان اوج خلاقیت و توان هنری خود را با استفاده از مواد گرانقیمت و با ماندگاری بیشتر به منصه ظهور می‌رسانند؛ اساساً هدف از تولید قرآن‌های مطلا نیز قرآن‌هایی برای قرائت نیست، در همه زمان‌ها شاهد هستیم که جامعه هنری به این وسیله ارادت و خاکساری خود را به مقدسات و مظاهر دینی و ارزشی نشان می‌دهند و اینکه تصور کنید رواج چنین امری موجب خواهد شد که سرمایه‌های هنری تضییع شود اینگونه نیست و در صورت مدیریت درست هم می‌توان چنین آثاری پدید آورد و هم کتابت قرآن‌های فاخر و نفیس را در دستور کار قرار داد.
منبع: ایکنا
ترجمه و پشتیبانی توسط:شرکت جومی