نقطه الف

مصاحبه با استاد مجید رستگار

گفتگو با استاد مجید رستگار مدرس انجمن خوشنویسان  شیراز و مدیر هنری فصلنامه کلک دیرین

نام استاد مجید رستگار در عرصه هنر خوشنویسی و نقاشیخط کشور نامی آشناست وقتی در کنار این نام عزیز تلاش و جدیت و دلسوزی نیز افزوده میشود رستگاریش در عرصه هنر و اخلاق نمود افزون تری  می یابد
استاد رستگار در عرصه تدریس آموزش عالی نیز فعال بوده ودر دانشگاههای شیراز به تدریس رشته های مختلف هنرهای تجسمی مشغول میباشد
بنا به میل خود باب گفتگو را بگشایید.
اثر گذار اگر عمر جاودان خواهی
که زندگانی هر کس به قدر آثار است
مجید رستگار متولد 1354 تهران و پرورش یافته شهر ادب خیز شیرازم و در حدود سی سال در وادی هنرهای تجسمی و به خصوص هنر فاخر ومقدس خوشنویسی عمر خود را سپری کرده ام.

بفرمایید از چند سالگی خوشنویسی را شروع کردید و استادان شما چه کسانی بوده اند ؟
در کلاس سو م ابتدایی معلمی داشتم خوش ذوق به نام جناب چالاک ایشان به زیبایی در سر کلاس درس با قلم و مرکب برای ما خط می نوشت همان روز اول درون من را از این هنر شعله ور ساخت .از همان آغاز با استاد عزیزم جناب عبد السلام غازی آشنا شدم .ایشان با دلسوزی فراوان درس خوش خطی و خوش خلقی را به من آموختند در خط شکسته نیز از محضر استادان معینخواه وملک زاده کسب فیض برده ام.
در دوره راهنمایی و دبیرستان با شرکت در مسابقات هنری که در آموزش و پرورش برگزار می شد با فضای مسابقات خوشنویسی آشنا شده و به کسب عناوینی هم نایل شدم در کنار آموزش خوشنویسی آشنایی با هنر نقاشی نیز سبب آن شد که هر دو این هنرها را با هم ادامه دهم و با اینکه تحصیلات دوره متوسطه ام ریاضی بود در مقطع کارشناسی در رشته هنرهای تجسمی فارغ التحصیل شدم و با هنرهای نگارگری گرافیک و عکاسی نیز همنشین شده و از همه این هنرها در ر شته محبوبم خوشنویسی استفاده کردم.در سال 1377 مدرک ممتاز و در سال 1389فوق ممتاز و در سال 1390مدرک استادی را از انجمن خوشنویسان ایران دریافت نمودم.

از سایر هنر ها چگونه در پیشبرد هنر خوشنویسی بهره برده اید؟
امروزه دانستن سایر رشته های هنرهای تجسمی به خصوص گرافیک  و نقاشی برای هنرمندان خوشنویس امری بسیار مهم و وحیاتی است و معاصرین مطرح در جامعه خوشنویسی از این قاعده مستثنا نبوده و دانستن این علوم سبب پسندیده تر شدن آثار خلق شده از جانب این هنرمندان شده است .اصول و مبانی هنرهای تجسمی شناخت و همنشینی رنگها نیز بسیار در اجرای یک اثر هنری تاثیر گذار بوده از طرفی شناخت مصالح  کاروانواع  کاربردها و تاثیر مواد برهم نیز بسیار اهمیت دارد.
در آثار حقیر تنوع حرف اول را میزند نمی دانم ولی خیلی زود از یک شیوه اجرا تابلوبه شیوه های جدید تر فکر میکنم  و از تکرار بسیار دوری جسته شاید جذب شدن من به رشته نقاشیخط و گرایشهای نوین خوشنویسی به همین دلیل است زیرا که در آنجا مجال برای  ابراز اندیشه های درونی بسیار گسترده ونامحدود است گفتنی است در تمامی این مدت از مشق خوشنویسی سنتی غافل نبوده زیرا که معتقدم تمام داشته های امروز بنده از همین ممارست در هنرهای اصیل و سنتی است .
یاد گرفتن اساس کار که همان هنر پایه و ریشه دار خط نستعلیق است سبب آن شده که همانند طفلی باشم که بر روی دوش پدر خود نشسته است و افق دید وسیع تری  دارد. توصیه من به سایر عزیزان این وادی همیشه این بوده که از نوشتن و ممارست خط سنتی غافل نشوند.

مهمترین صفت یک خوشنویس به نظر شما چیست؟
همنشینی با متون ادبی و مذهبی به گونه ای است که آنچه را که هنرمند به عنوان یک اثر خلق می کند می بایستی  خود اولین مخاطب محتوای پیام اثرش باشد هنگامی که این گونه باشد خوشنویس خود را از بهترینها لبریز کرده و و جودی که اینچنین لبریز از محتواهای ارزشمند شده است جایگاه سیاهی و پلیدی نخواهد شد.

مضامین تابلوهای خود را چگونه انتخاب میکنید ؟
انتخاب مضمون مناسب برای اجرا در یک تابلو از ساعتها مطالعه در متون مختلف نشآت گرفته است وسواس در این مورد بسیار خوب و پسندیده است چرا که هنر خوشنویسی میبایستی بهترین ها را با زیباترین اجراها در مقابل مخاطب نهاده و این بهترینها نیاز به ساعتها مطالعه دایمی دارد . انتخاب مضمون با فرم وشکل و رنگ یک اثر و همنشینی  اینها با هم یک اثر ماندگار را به جای خواهد گذاشت.

نقش جشنواره ها در پیشرفت خوشنویسی را چگونه ارزیابی میکنید ؟
ویژگی همه ی انسانها رقابت است البته رقابتی سالم در امر خیر و پسندیده  که هم بسیار سفارش شده  است شرکت در جشنواره ها و محک خوردن با سایر هنرمندان سبب ایجاد انگیزه شده و به تمرین و تلاش بیشتر منجر شده  و صد البته در این مسیر نباید از شکستها و سایر مسایل سر خورده شد و از تلاش بیشتر برای هدف ارزشمندتر غافل گردید ایجاد جشنواره ها و مسابقات در شهرهای مختلف سبب ایجاد تحرک وانگیزه بخصوص در نسل جوانتر این هنر شده ودر صورت تداوم شاهد شکوفایی این هنر نزد هنرمندان آن دیار در سالهای بعدی خواهیم بود .
میتوان این گونه نیز گفت دو عامل اصلی در پیشرفت حرفه ای وجود دارد یکی همین جشنواره ها و دیگری سفارش آثار هنری و اریه آن در نمایشگاه های انفرادی و جمعی.

از نمایشگاه هایی که تا کنون در آن شرکت کرده اید بگویید
نمایشگاههای متعددی در آن حضور داشته ام از جمله 17 نمایشگاه انفرادی و شرکت در بیش از 100 نمایشگاه گروهی و جشنوارههای استانی ،ملی و بین المللی در حال حاضر هم نمایشگاه دایمی از آثار خوشنویسی ،نقاشیخط و تندیس در محل نگارخانه ایران واقع در شهر شیرازبر پا میشود.

این روزها انجمن خوشنویسان درحرکتی در خور و شایسته باب تازه ای را برای ارایه مدارک فوق ممتاز و استادی  گشوده است نظرتان در این مورد چیست؟
ارایه این گونه مدارک هر چند در نگاه اول ضروری به نظر میرسد و باعث تلاش در بین هنر مندان برای رسیدن به این مراتب میشود ولی ذکر این نکته بسیار ضروری است که دادن این قبیل احکام بصورت شتاب زده و خدایی نکرده حساب نشده باعث لوث شدن این درجات هنری شده و آنها را کم ارزش و بی ارزش می سازد . زمانی برای گرفتن مدرک عالی  و ممتاز انجمن خوشنویسان بسیار سخت گیری می شد و نتیجه هم داشت ولی امروز حتی در دوره فوق ممتاز و حتی استادی شاهد آن هستیم که این قضیه به فراموشی رفته  است این سخت گیری ها باعث رشد و اعتلای هنر خوشنویسی می شود.

شما در آموزش و پرورش در مقاطع تحصیلی مختلف از راهنمایی تا کارشناسی مشغول به تدریس هستید وآموزش هنر وبه خصوص هنر خوشنویسی  را در آموزش و پرورش  چگونه می بینید ؟
باید بگویم  بسیار متاسفم که مسوولین آموزش وپرورش کمترین توجه وحتی با دیدی منفی به آموزش هنر در مدارس دارند و روز به روز با کم کردن ساعت تدریس و از بین بردن کتب درسی تیشه به ریشه هنرهای با ارزش ایرانی اسلامی همانند هنر خوشنویسی می زنند .
هنر خوشنویسی از سوی پیامبر (ص) و ایمه معصومین (ع) بسیار در احادیث وروایات ستایش شده  است . نوجوانی که با این هنرها آشنا شود و در وجودش اثر کند به گونه ای از تهاجم هنرهای بیگانه ومنحرف بیمه شده و راه تعالی را می پیماید مسئله  مهمتر آموزش هنر به معنای رشد خلاقیت است که عنصری گم شده در نظام آموزش ما هم در مقاطع پایینتر و هم در مقاطع دانشگاهی است .

وضعیت خوشنویسی دیروز و امروز را چگونه می بینید؟
در حدود 15تا 20 سال قبل شاهد استقبال چشم گیری از هنر خوشنویسی بودیم و انجمنهای خوشنویسی مملو از هنرجو بود امروزه شاهد کمتر شدن این اقبال عمومی از جانب جامعه ونسل جوان هستیم علل این امر را میتوان یکی در سختی و دیر بدست آمدن مراتب بالای این هنر دانست و دیگر جذاب بودن ظاهری سایر رشته ها است البته که متصدیان انجمن خوشنویسان نباید دست روی دست گذاشته واین را بهانه ی عدم تلاش خود قرار دهند میبایستی با تلاش برای شناساندن این هنر به شیو های امروزی آن را به نسل جوان بشناسند. مثلا استفاده از فیلمهای داستانی که به طور غیر مستقیم ارزش این هنر مقدس را در زندگی نشان می دهد و یا ساخت سریال ها و فیلم هایی در مورد زندگی مفاخر هنر خوشنویسی  همانند میر عماد ، سبب شناساندن این هنر به جامعه خواهد شد البته این یک طرف قضیه است آموزش به عموم جامعه ولی طرف دیگر تکلیف پرورش یافته های انجمن خوشنویسان چیست باید با آنها چگونه برخورد نمود اینجاست که جنبه نخبه پروری و کشف استعدادها و هدایت آنها برای پدید آوردن آثار فاخر و ماندگار  رخ می نماید  وباید مسوولین و دولتمردان  به این قضیه همتی مضاعف نشان دهند چرا که در طول تاریخ جایی هنر خوشنویسی در اوج بوده که از جانب مسوولین وقت حمایت شده و به عنوان امری ضروری به آن نگاه شده است.

زندگی خانوادگی و اجرای اثار هنری چگونه است ؟
در برخورد با بسیاری از همکاران خوشنویس شاهد آن هستیم که جو خانواده آنها راضی به فعالیتهای هنری آنها نمی باشند و به نحوی همراهی نمیکنند ولی خدا را شکر  همسربنده سرکار خانم زارعی فر چون خود ایشان دستی برهنر نگارگری وتذهیب دارند بسیار مشوق بنده بوده ودر بسیاری موارد اولین راهنما و منتقد اثار بنده بوده و این خود سبب جذابیت کار  میشود  که از ایشان کمال سپاسگزاری را دارم.

از  نقاشیخط و گرایشهای نوین خوشنویسی برایمان بگویید
امروزه با حضور گرافیک ونقش آن در بیان و انتقال مطالب و مفاهیم و آثار خوشنویسی که خود زیر مجموعه ی پیام میباشد پیدایش نقاشیخط و گرایش های نوین گریز ناپذیر شده است 
طبع مردم روزگار و سلیقه های تنوع  پذیر آنها برای استفاده از فرم و رنگ هنرمند را به تجربه های جدید وادار میکند تا همزمان  با تغییر سلیقه جامعه  و مخاطب به آفرینش آثاری که  هم از نظر مبانی هنرهای تجسمی دارای ارزش باشد  و هم خط خوشنویسی در آن به زیبایی استفاده شده باشد بپردازد
استفاده از رنگ وفرم  به  انتقال بهتر مفاهیم کمک خواهد کرد نمیتوان امروزه این حرکت سریع و تغییر سلیقه مخاطبین را نادیده گرفت هر چند پذیرش خط و خوشنویسی به صورت سنتی هنوز ارزش خود را دارد ولی این تغییر سلیقه در جامعه را نمیتوان نادیده پنداشت .
در اجرای تابلو به شیوه نقاشیخط و گرایشهای نوین گاهی به عنصر خط فقط به عنوان یک ابزار بصری برای رسیدن به فضایی صرفا نقاشی و انتزاعی نگاه می شود و گاهی عنصر خط جایگاه انتقال پیام خود را حفظ کرده و با شکل و فرم جدید ومتنوع ارایه میشود  . به جرات  میتوان گفت که  این وادی آنچنان بی حد و مرز است که هزاران راه نرفته  همچنان وجود دارد.

شما خط شکسته نستعلیق را به دو شیوه قدیم و جدید هم مینویسید برایمان از ویژگیهای این دو شیوه بگویید
در شیوه قدیم حروف کلمات با اشکال حساب شده و با شخصیت نوشته می شوند ولی در ترکیبات شاهد تنوع چندانی در غالبهای اجرا نیستیم ولی در شیوه معاصر حروف وکلمات چندان حساب شده و با فرمهای ایده الی نوشته نمیشوند ولی فرم پذیری و ترکیبات متنوعی در این نمونه از خط شکسته را شاهد هستیم که فضاهای گرافیکی تر و چینشهای مناسبتری را میتوان دید کارهای جدید تر بنده استفاده از فرم حروف و کلمات  به شیوه  قدیمی در غالب اجرای قطعه و فضاهای  گرافیکی تر میباشد که نشان میدهد شیوه قدیم هم قابلیت کار در فضاهای جدیدتر را هم دارد.

منبع : دوهفته نامه تخصصی مکعب

• < قبلی
• بعدی >